Κεφάλαιο 3: Πώς να σταματήσετε το κάπνισμα

Υπάρχουν φορές που ένα μέλος μιας ομάδας υποστήριξης υποτροπιάζει και ένα άλλο καλοπροαίρετο μέλος βγαίνει μπροστά λέγοντας ότι «καταλαβαίνει» τους λόγους του υποτροπιασμού. Το καλοπροαίρετο μέλος νιώθει ότι το άτομο που υποτροπίασε χρειάζεται να το καθησυχάσουν και να το νταντέψουν για την κακή επιλογή που έκανε. Έχω δει ακόμα και διαχειριστές διαδικτυακών συζητήσεων ή μέλη μακροχρόνιων ομάδων να δέχονται κριτική επειδή δεν προσέφεραν ανιδιοτελή αγάπη και υποστήριξη στο άτομο που υποτροπίασε, σαν να μην καταλάβαιναν ή να μην συμπονούσαν πλήρως το άτομο και τη μάστιγά του.

Το γεγονός είναι ότι, στην περίπτωσή μας η διαχείρισή μας και οι μακροχρόνιοι επιτυχόντες καταλαβαίνουν πολύ καλά πράγματι πώς το άτομο υποτροπίασε. Το άτομο παραβίασε τον νόμο του εθισμού, πήρε μια τζούρα νικοτίνης και πληρώνει την υποχρεωτική συνέπεια -τον υποτροπιασμό. Γνωρίζουμε επίσης πως κάθε δικαιολογία που δίνει το άτομο για το ότι ασπάστηκε και πάλι μια ενεργή χημική εξάρτηση με το σώμα του είναι εντελώς ανόητη. Δεν υπάρχει δικαιολογία για τον υποτροπιασμό.

Σήμερα υπάρχουν διαδικτυακές συζητήσεις υποστήριξης που, σχεδόν καθημερινά, μπορείς να δεις υποτροπιάζοντα μέλη να επιστρέφουν και να μην τους αντιτίθεται κανείς ενώ επιχειρούν να πείσουν όλη την ομάδα ότι οι δικαιολογίες τους για τον υποτροπιασμό είναι βάσιμες. Θα έπρεπε τα άτομα που υποτροπίασαν να νιώσουν καλύτερα έχοντας εξηγήσει και έχοντας κάνει όλους να καταλάβουν τον λόγο που υποτροπίασαν; Εξαρτάται, φαντάζομαι. Αν το άτομο προσχώρησε στην ομάδα προκειμένου να νιώσει καλύτερα για το κάπνισμα, τότε σίγουρα θα πρέπει να ανακουφιστεί αρκετά. Αν όμως το άτομο συμμετέχει επειδή προσπαθεί να σώσει τη ζωή του, τότε δε νομίζω ότι πρέπει να νιώσει άνετα μέσα στις αγκαλιές και τις καλοπροαίρετες ευχές που δέχεται.

Φαντάζομαι είναι σαν να στέκεται κάποιος στην άκρη ενός κτιρίου. Θέλετε οι άνθρωποι που βρίσκονται από κάτω να δίνουν στο άτομο στην άκρη λόγους για να μην πηδήξει ή έχοντας ακούσει τις συμφορές στη ζωή του ατόμου να λένε, «Φίλε, καταλαβαίνω τι λες.» «Κι εγώ έτσι αισθάνομαι.» «Υποθέτω αν ήμουν στη θέση σου θα πηδούσα κι εγώ.» «Μη νιώθεις ενοχές όμως, σε καταλαβαίνουμε.»

Δε θέλω αυτή η δήλωση να εκληφθεί ως σαρκασμός σε αυτούς που επιχειρούν να προσφέρουν βοήθεια. Προσπαθώ να δείξω ένα σημαντικό πράγμα. Προφανώς, αν το άτομο στην άκρη πηδήξει, θα σκοτωθεί. Καταλάβετε όμως ότι αν το άτομο υποτροπίασε και δεν το κόψει, πιθανότατα θα αντιμετωπίσει την ίδια μοίρα, μόνο με μια χρονοκαθυστέρηση. Ναι, αν βλέπατε ένα άτομο σε μια ταράτσα θα προσπαθούσατε με εμπάθεια να το καλοπιάσετε ώστε να μην πηδήξει. Η εμπάθεια όμως θα είχε τη μορφή της εξήγησης ότι καταλαβαίνετε τη μάστιγά του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν εγκρίνετε την τακτική με την οποία την αντιμετωπίζει τώρα.

Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα από το να αυτοκτονήσει κανείς. Το ίδιο σκεπτικό ισχύει και για τη μία τζούρα νικοτίνης. Ίσως καταλαβαίνετε τι ένιωθε το άτομο. Ίσως έχετε νιώσει κι εσείς έτσι σε κάποια φάση. Δεν ενδώσατε όμως σε αυτά που νιώθατε γιατί η παρακίνηση είναι να υποτροπιάσετε στο κάπνισμα κι αυτό μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Καμιά φορά διαβάζω απαντήσεις που δείχνουν ότι υπάρχουν κι άλλοι διαδικτυακοί τόποι συζήτησης, πολύ πιο δεκτικοί στον υποτροπιασμό, στην πραγματικότητα το βλέπουν ως φυσιολογική και αποδεκτή διαδικασία. Είναι μια πολύ εύστοχη παρατήρηση. Πιστεύω ότι οποιοδήποτε μέλος μια εκπαιδευτικής διαδικτυακής συζήτησης νιώθει ότι η πολιτική της ομάδας για τον υποτροπιασμό είναι πολύ «σκληρή», θα πρέπει να ψάξει για κάποια άλλη ιστοσελίδα. Η πλειοψηφία των μελών που προσχωρούν σε προγράμματα υποστήριξης που δεν στερούνται εκπαιδευτικής αξίας, το κάνουν επειδή τους προσφέρεται το είδος της κατανόησης και της υποστήριξης που δε θα μπορούσαν να έχουν εντοπίσει αλλού.

Αν είστε εντελώς σοβαροί για την παραίτηση από το κάπνισμα και έχετε μπει σε κάποιο πρόγραμμα το οποίο πρεσβεύει την πεποίθηση «καμία αποδεκτή δικαιολογία για τον υποτροπιασμό» τότε κατά πάσα πιθανότατα είστε στο σωστό μέρος. Αν όμως βρείτε την φιλοσοφία μιας ομάδας για τον υποτροπιασμό πολύ περιοριστική, μην προσπαθήσετε να την αλλάξετε. Το να προσπαθείτε να μεταβάλλετε την πολιτική της ομάδας είναι τόσο άδικο όσο και το να πηγαίνουν μέλη αυτής της σοβαρής ομάδας σε άλλους διαδικτυακούς τόπους και να προσπαθούν να άρουν την ανοχή στις δικαιολογίες που δίδονται για τον υποτροπιασμό. Οι ομάδες θα πρέπει να ανέχονται τους άλλους διαδικτυακούς τόπους και να εκτιμούν πλήρως το ότι κάποιοι άνθρωποι είναι ευτυχέστεροι αλλού. Κάθε μέλος όμως πρέπει να κάνει μια εκτίμηση του είδους της ομάδας που ενισχύει την προσωπική του πιθανότητα για επιτυχία. Μια ομάδα που απλώς σε κάνει να νιώθεις καλύτερα ίσως δεν είναι η ομάδα που πράγματι θα ενισχύσει τις πιθανότητες να παραιτηθείτε αποτελεσματικά.

Με λίγη καλή τύχη, σε οποιαδήποτε ομάδα κι αν καταλήξετε να συμμετέχετε θα σας βοηθήσει να παραμείνετε συγκεντρωμένοι στο να τα καταφέρετε και σήμερα. Είτε είναι η πρώτη σας μέρα που δεν καπνίζετε είτε η χιλιοστή, θα είναι μια πολύ καλύτερη μέρα αν φύγετε από την ομάδα έχοντας την κατανόηση ότι ό,τι κι αν συμβεί στη ζωή σας, είτε συμβάντα μεγάλης ευτυχίας ή θλίψης, σημαντικότητας ή μετριότητας, ενθουσιασμού ή καθαρής βαρεμάρας, όποιες κι αν είναι οι περιστάσεις, ο μόνος τρόπος να παρατείνετε την απόπειρά σας είναι ΝΑ ΜΗΝ ΞΑΝΑΠΑΡΕΤΕ ΑΛΛΗ ΤΖΟΥΡΑ!

Joel