Κεφάλαιο 3: Πώς να σταματήσετε το κάπνισμα

Όλα αυτά τα χρόνια έχω δει έναν μεγάλο αριθμό καπνιστών να εισέρχονται στο πρόγραμμά μου εντελώς ενάντια στη θέλησή τους, που εξακολουθούν να επιτυγχάνουν στην παραίτηση από το κάπνισμα. Μερικές φορές έχω νέους που τους ανάγκασαν οι γονείς τους να παρακολουθήσουν. Μερικές φορές πρόκειται για ενήλικες που εξαναγκάζονται από γιατρούς, ενώ άλλες για ενήλικες τους οποίους ξεγέλασαν η οικογένεια και οι φίλοι στο να έρθουν στα προγράμματά μου, που κυριολεκτικά τους φέρνουν σε αυτά με μια ψευδή πρόφαση, όπως ότι απλά βγαίνουν για να δειπνήσουν. Ενώ δεν θα πω ότι αυτή η τακτική δουλεύει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δουλεύει πολύ πιο συχνά από ότι πιστεύουν οι περισσότεροι.

Το να πει κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν καμία πρότερη κινητοποίηση ή επιθυμία να παρατήσουν το κάπνισμα κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι αλήθεια. Υποψιάζομαι ότι οι περισσότεροι καπνιστές έχουν κάποιας έντασης κινητοποίηση να παραιτηθούν, όμως η κινητοποίηση χωρίς την κατανόηση του εθισμού της νικοτίνης και της θεραπείας αυτού δεν αρκεί για να επιτύχουν. Αυτό είναι που προσπαθώ να κάνω στην πρώτη συνεδρία μιας κλινικής ή στα προγράμματα της μιας συνεδρίας. Προσπαθώ παραγεμίσω τέσσερις τομείς πληροφορίας, όλοι από τους οποίους πιστεύω ότι είναι κρίσιμοι για τον καπνιστή να καταλάβει αν πρόκειται να έχει μια καλή ευκαιρία να επιτύχει.

Οι τομείς τους οποίους προσπαθώ να καλύψω είναι γιατί οι άνθρωποι καπνίζουν, γιατί θα έπρεπε να σταματήσουν, πώς να το κόψουν, και πώς να παραμείνουν απελευθερωμένοι. Όλοι αυτοί οι τέσσερις τομείς είναι κρίσιμα σημεία κατανόησης για ένα άτομο που σκέφτεται σοβαρά να το παρατήσει. Χωρίς εμπέδωση κάθε στοιχείου ο καπνιστής θα βρει τον δρόμο γεμάτο εμπόδια στην προσπάθειά του να το κόψει.

Το να καταλάβει γιατί καπνίζει βοηθάει τον καπνιστή να δει ότι όλες αυτές οι μαγικές ιδιότητες που είναι συνδεδεμένες με το κάπνισμα βασίζονταν σε ψευδείς πεποιθήσεις και αισθήματα. Ενώ οι περισσότεροι καπνιστές πιστεύουν ότι καπνίζουν επειδή το θέλουν, ο αληθινός λόγος είναι ότι καπνίζουν επειδή πρέπει. Είναι εθισμένοι στη νικοτίνη και το σώμα τους απαιτεί να καπνίσουν. Είναι ναρκομανείς, απλά και πεζά, και το να το κάνουν αυτό κτήμα τους είναι το κρίσιμο πρώτο βήμα. Όπως με κάθε άλλο εθισμό ή πρόγραμμα των 12 βημάτων, η προϋπόθεση του ότι είσαι αδύναμος μπροστά στο ναρκωτικό είναι το πρώτο βήμα της ανάρρωσης.

Προσπαθώ να τους βοηθήσω να δουν ότι ενώ πίστευαν ότι το κάπνισμα τους διατηρούσε ήρεμους, στην πραγματικότητα αύξανε τα επίπεδα άγχους τους ή για την ακρίβεια τις αντιδράσεις τους στο άγχος. Ενώ πίστευαν ότι το κάπνισμα τους έκανε πιο ενεργητικούς, στην πραγματικότητα τους έκλεβε την αντοχή και την ενέργεια. Ενώ οι καπνιστές συχνά ένιωθαν ότι το κάπνισμα τους επέτρεπε να περνάνε καλά και να έχουν περισσότερο ενεργούς κοινωνικά τρόπους ζωής, στην πραγματικότητα τους καθιστούσε ανήμπορους και περιόριζε την ικανότητά τους να εμπλακούν σε πολλές δραστηριότητες και να αναπτύξουν νέες σχέσεις. Σε αντίθεση της ενίσχυσης της ικανότητας να έχουν ζωντάνια και να είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας, στην πραγματικότητα τους ανάγκαζε να καταφεύγουν σε πολλές αντικοινωνικές συμπεριφορές. Τους οδηγούσε να καπνίζουν τη απουσία ανθρώπινης επαφής, συχνά αποχωρώντας από συγκεντρώσεις ή με το να αρνούνται να παρακολουθήσουν πράγματα κατά τα οποία το κάπνισμα δεν ήταν πια επιτρεπτό.

Το γιατί ένα άτομο θα έπρεπε να το παρατήσει είναι πιθανότατα το είδος της πληροφορίας που εκπλήσσει το λιγότερο, καθώς οι περισσότεροι καπνιστές ήδη ξέρουν ότι το κάπνισμα είναι κακό γι' αυτούς. Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν πόσο κακό είναι. Πολλοί που παρακολουθούν καταβάλλονται από την σκέψη όταν συνειδητοποιούν πλήρως το αληθινό μέγεθος των κινδύνων από το κάπνισμα. Ενώ δεν ξοδεύω σπουδαία ποσότητα χρόνου στο θέμα, ίσως μιάμιση ώρα μόνο από τις δέκα ώρες της παρουσίασης, εξακολουθεί να είναι ένας τομέας στον οποίον πολλοί αναφέρονται χρόνια μετά ως έναν σπουδαίο παράγοντα κινητοποίησης στο να παραμείνουν μακριά από την νικοτίνη. Η αναγνώριση ότι η παραίτηση από το κάπνισμα είναι στην πραγματικότητα μάχη επιβίωσης, είναι υπέρτατης σημασίας για μακροχρόνια επιτυχία. Αυτή η πληροφορία είναι συχνά πολύ σημαντική στην αντιμετώπιση των περιστασιακών σκέψεων που εξακολουθούν να πυροδοτούνται από περιστάσεις και καταστάσεις που αντιμετωπίζονται κατά τη διάρκεια της ζωής του πρώην καπνιστή.

Το πώς να το κόψει -τώρα αυτό στ’ αλήθεια καταπλήσσει στους περισσότερους που παρακολουθούν τη συνεδρία, ειδικά αν είχαν κάνει κάποια έρευνα ή διάβασμα πριν έρθουν στο πρόγραμμα. Αν είναι επαγγελματίες στα φαρμακευτικά που έχουν βομβαρδιστεί με τεχνικές διακοπής του καπνίσματος των πιο πρόσφατων επιστημονικών μελετών, αυτό που προτείνω είναι τόσο επαναστατικό γι' αυτούς που χρειάζονται μερικά λεπτά για να ξεπεράσουν την ιδέα ότι είμαι εντελώς τρελός.

Έχοντας βρεθεί ενώπιον μελετών επί μελετών και ειδικών επί ειδικών που λένε ότι πρέπει να χρησιμοποιούν υποκατάστατα νικοτίνης ή άλλα φαρμακευτικά βοηθήματα, το να έρθουν και να δεχθούν ότι ο ευκολότερος και καλύτερος τρόπος να παρατήσουν το κάπνισμα είναι απλώς να «σταματήσουν να καπνίζουν» τους φαίνεται εντελώς απλοϊκό και γελοίο. Είναι μόνο όταν τους βάζω να σκεφτούν πολύ καλά όλους τους μακροπρόθεσμους (ένα χρόνο και πάνω) πρώην καπνιστές που γνωρίζουν και πώς αυτοί οι άνθρωποι το έκοψαν αρχικά που αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η τεράστια πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων -και σε πολλές περιπτώσεις το σύνολό τους- το έκοψαν μαχαίρι. Είναι συχνά σαν μια λάμπα να ανάβει μέσα στο μυαλό τους καθώς για πρώτη φορά βλέπουν το προφανές, παρόλο που καταδεικνύει ευθαρσώς ότι αυτό που είχαν διδαχθεί ήταν συμβατική σοφία.

Τέλος, το πώς να παραμείνουν άκαπνοι, εδώ είναι άλλη μία αξιοσημείωτη αποκάλυψη. Σχεδόν κάθε κομμάτι επαγγελματικής βιβλιογραφίας πάνω στην διακοπή του καπνίσματος που παράχθηκε τα τελευταία 30 χρόνια έχει βαθιά μέσα της θαμμένη ή μερικές φορές τυπωμένη σε εξέχουσα θέση, μια γραμμή που θα ανακόψει και τον πιο αληθινά κινητοποιημένο και εκπαιδευμένο καπνιστή. Η γραμμή είναι «μην αφήσετε ένα λάθος να σας κάνει να επιστρέψετε στο κάπνισμα.» Αυτό έχει τόσο νόημα όσο το να πεις σε έναν αλκοολικό που αναρρώνει «μην αφήσεις ένα ποτό να σε κάνει να επιστρέψεις στο ποτό» ή να δίνεις σε έναν ηρωινομανή το μήνυμα «μην αφήσεις μια μικρή ενεσούλα να σε κάνει να επιστρέψεις στη χρήση.» Το μήνυμα πρέπει να είναι πιο δυνατό από αυτό. Όχι, «μην αφήσεις ένα λάθος να σε κάνει να επιστρέψεις στη χρήση,» το μήνυμα θα πρέπει να είναι -ΜΗΝ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΛΑΘΟΣ!

Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα «λάθος» ή ατύχημα ή παραστράτημα ή τζούρα ή απλά ένα - όλα αυτά είναι όροι που στην πραγματικότητα ορίζουν τον ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΣΜΟ! Αυτό το σημείο, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θα κάνει μια απόπειρα παραίτησης να κρατήσει. Το να ξεχάσετε αυτό το σκεπτικό ή ακόμα χειρότερα το να μην το γνωρίσετε ποτέ εξασφαλίζει μόνο την αποτυχία.

Έχω δει τη δύναμη της εκπαίδευσης να δουλεύει χιλιάδες φορές στο να βοηθάει να ετοιμαστούν καταλλήλως οι καπνιστές να παραιτηθούν. Πάλι, το πρόβλημα είναι πολλά περισσότερα από απλώς να διδάξεις τους φυσικούς κινδύνους του καπνίσματος. Συνεπάγεται ότι ο καπνιστής θα αναπτύξει πλήρη εκτίμηση των σωματικών, πνευματικών, κοινωνικών, οικονομικών και αισθητικών παρακινήσεων του καπνίσματος. Έχω δει επίσης με τα μάτια μου προσωπική κατανόηση αυτών των πραγμάτων να εξελίσσεται σε ισχυρό μέσο που χρησιμοποιείται από χιλιάδες πρώην καπνιστές για να διατηρήσουν την αποφασιστικότητά τους να παραμείνουν άκαπνοι. Θα συνεχίσουν να διατηρούν την αποφασιστικότητά τους για όσο θα συνεχίσουν να εκτιμούν το γιατί το έκοψαν εξαρχής και να κρατήσουν αυτούς τους λόγους στο επίκεντρο της συνείδησής τους.

Μπορούμε να κινητοποιήσουμε έναν καπνιστή στο να θέλει να το κόψει; Πιστεύω ότι οι περισσότεροι καπνιστές που έχουν καπνίσει τσιγάρα για οποιαδήποτε σημαντική ποσότητα χρόνου είναι ήδη κινητοποιημένοι. Ενώ ίσως όχι όλοι οι καπνιστές γενικά, είναι πιθανό ότι οποιοσδήποτε καπνιστής που εμφανίζεται σε μια κλινική για το κάπνισμα για λογαριασμό του ή που έχει πληκτρολογήσει τη λέξη «κάπνισμα» σε μια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο, έχει κάποιο αρχικό ενδιαφέρον και θέλει περισσότερες πληροφορίες στο πώς να το κόψει.

Οπότε βασικά, η απάντηση στο αν ένα άτομο μπορεί να κινητοποιηθεί στο να θέλει να το κόψει ή όχι είναι «ναι». Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι καπνιστές έχουν ήδη κάποια κινητοποίηση. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στο να βοηθήσουμε τον καπνιστή να μάθει πώς να το κόψει και μετά πώς να παραμείνει άκαπνος. Είναι στ' αλήθεια ένα εύκολο μάθημα να μάθει κανείς. Είναι θέμα του να κάνεις έναν καπνιστή να καταλάβει ότι το να κόψει το κάπνισμα και να παραμείνει άκαπνος είναι απλώς θέμα του να ξέρει ΝΑ ΜΗΝ ΞΑΝΑΠΑΡΕΙ ΑΛΛΗ ΤΖΟΥΡΑ!

Joel